شاخص بورس چیست و چگونه میتوانیم از شاخص کل برای بررسی و ارزیابی شرایط بازار استفاده کنیم؟ یکی از مهمترین پارامتر هایی که در بررسی و تحلیل شرایط بازار بورس لازم است تا به صورت کامل به تجزیه و تحلیل و آنالیز آن پرداخته شود، شاخص کل بازار بورس است. دقت داشته باشید که شاخص های مختلفی در بازار بورس تعریف میشود که هر یک از این شاخص ها شرایط خاص خود را داشته و تحلیل آنها نتایج خاص خود را به تحلیل گر نشان میدهند. در این بین شاخص کل شاخصی برای ارزیابی کلیت بازار بورس است. در این مقاله از سری مقالات آموزش رایگان بورس در کنار شما هستیم تا یک آنالیز کامل و جامع نسبت به شرایط شاخص کل بازار بورس از سال ۱۳۸۹ تاکنون داشته باشیم.
دقت داشته باشید که یکی از اصلیترین و مهمترین روشهای تحلیل نمودار شاخص کل بورس و بررسی آن در شرایط مختلف زمانی و همچنین ارزیابی رویدادها و حوادث مختلف در طول سال های گذشته بر روی شاخص است. اطلاعات فاندامنتالی و بررسی حوادث و رویدادهای مختلف بر روی شاخص بورس به صورت پراکنده در سال های مختلف وجود دارد اما بررسی کامل و جامع این اطلاعات در کمتر مقاله ای صورت پذیرفته و به همین دلیل امکان استفاده از این از اطلاعات نیز برای کاربران با چالش هایی روبرو است. به همین دلیل بر آن شدیم تا در یک بازه زمانی طولانی مدت ۱۶ ساله شرایط شاخص کل بازار بورس را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم تا از این پس شما بتوانید از این اطلاعات و آمارها برای ارزیابی و آنالیز شاخص در شرایط مختلف استفاده کنید.
در انتهای این مقاله شما میتوانید:
- تاثیر اتفاقات و اخبار مختلف سیاسی و اقتصادی را بر شرایط بازار بورس و شاخص کل آن بدانید.
- نحوه تغییرات شاخص کل بازار بورس را سال به سال و همچنین به صورت مجموع بدانید.
- مهمترین افت و خیز ها و تغییرات شاخص را در تاریخچه ۱۶ ساله آن بدانید.
- همچنین میتوانید با مقایسهی شرایط کنونی شاخص کل بازار بورس با شرایط و تغییرات آن در گذشته تحلیل بهینهتر و درست تری از شاخص داشته باشید.
شاخص کل بورس چیست
قبل از هر چیزی باید بدانیم که تعریف شاخص بورس چیست و نمودار شاخص کل چگونه تشکیل میشود؟ معمولاً از نمودار شاخص کل بازار بورس به عنوان معیاری برای تعیین میانگین سوددهی بازار بورس استفاده میشود اما در حالی که همیشه چنین امری صادق نخواهد بود. شاخص کل در واقع شاخصی است که میانگین شرایط کل سهام های تعریف شده در بازار بورس با تاثیر پذیری از میزان سهام شناور آنها را نشان میدهد. اما چگونه؟
برای اینکه نحوه محاسبه نمودار شاخص کل بازار بورس را درک کنید بایستی تفاوت هایی میان دو روش میانگین گیری معمولی و میانگین گیری وزنی را بدانید. وقتی قرار بر این باشد که شما میانگین قیمت چند سهم را حساب کنید تنها کافیست قیمت های آنها را با هم جمع کرده و در نهایت تقسیم بر تعداد کل سهم ها نمایید. این روش میانگین گیری روش معمولی است و تاثیر تمام قیمت ها و موارد در نظر گرفته شده در آن یکسان خواهد بود. اما فرمول شاخص کل بازار بورس با استفاده از روش میانگین گیری معمولی نبوده و در آن از روش میانگین گیری وزنی استفاده میشود.
برای درک هرچه بهتر این موضوع لازم است تا یک مثال ساده را با هم مرور کنیم. فرض کنید قیمت سهام الف هزار تومان و تعداد سهام منتشر شده این سهم در بازار بورس یک میلیارد سهم باشد. سهام شرکت ب نیز با قیمت دو هزار تومانی اما با تعداد سهام منتشر شده صد میلیون واحدی در بازار بورس تعریف شده است.
وقتی به دنبال میانگین گیری قیمتی ارزش این دو سهام در بازار بورس از روش میانگین گیری وزنی باشیم عملاً تاثیر سهام شرکت الف با وجود قیمت پایین آن به مراتب بیشتر خواهد شد. زیرا تعداد سهام شناور آن در بازار بورس بیش از ۱۰ برابر سهام شناور شرکت ب است.
با این تعاریف و مثال ها به راحتی میتوان درک کرد که هرچند شاخص کل بورس تهران به نوعی نشان دهنده میانگین یکی از شرایط کل سهام های تعریف شده در بازار است اما سهم شرکتهای بزرگ در آن به مراتب بیشتر از تاثیرپذیری شرکت های کوچک با سهام شناوری کم می باشد.
دقیقاً به همین دلیل است که در بازار بورس تهران شرکت های بسیار بزرگ با عناوینی مانند لیدر و یا سهم های شاخص ساز شناخته می شوند و این امر به دلیل تاثیر بسیار زیاد آن ها بر روی شاخص کل بازار بورس تهران است. عملاً وقتی قیمت سهام شرکت های خیلی بزرگ به صورت همزمان در حال افت باشد شاخص کل نیز رو به کاهش خواهد بود و در صورت افزایشی بودن قیمت سهام شرکت های بزرگ شاهد افزایشی بودن شاخص نیز خواهیم بود.
در نهایت از تعاریف بالا برای شاخص کل بازار بورس ایران میتوان نکات زیر را برای پیش بینی بورس استخراج کرد:
- افزایشی بودن شاخص کل بازار بورس به معنای افزایشی بودن سهام کل شرکت ها نبوده و تنها میانگین وزنی این شرکت ها روند افزایشی دارد.
- وقتی شاخص کل بازار بورس مثبت است این امکان وجود دارد که برخی از سهام ها در روند منفی باشند و برخی نیز در روند مثبت.
- وقتی شاخص کل بازار بورس منفی است این امکان وجود دارد که برخی از سهام در روند مثبت باشند و برخی نیز در روند منفی.
- شاخص کل در واقع میانگین از کل سوددهی بازار در یک بازه زمانی مشخص را بیان میکند اما این موضوع به این معنا نیست که تمام سهامداران با همین میزان سوددهی و یا زیان دهی روبرو باشند. خیلی از افراد ممکن است همزمان با صعودی بودن شاخص کل در معاملات زیان ده قرار گرفته باشند و خیلی ها نیز با نزولی بودن شاخص کل دارای سبد سهام با میانگین مثبت باشند.
- با توجه به اینکه شرکت های خیلی بزرگ تأثیر بسیار بیشتری بر روی شاخص کل بورس دارند عملاً شاخص بورس نمیتواند معیار خوبی برای سنجش کلیت این بازار داشته باشد و استفاده از شاخصهایی مانند شاخص وزنی به مراتب الگوی بهتری از کلیت سهم ها در بازار ارائه خواهد داد. با این حال به دلایلی که در ادامه به بررسی و معرفی آنها خواهیم پرداخت شاخص کل اصلی ترین معیار سرمایه گذاران و تحلیلگران برای بررسی بازار بورس هم در گذشته و هم در آینده است.
شاخص بورس ایران را از کجا ببینیم؟
اکنون به خوبی درک کردهاید که شاخص بورس چیست و این شاخص به صورت روزانه چگونه برای بازار بورس محاسبه میشود. البته فرمول شاخص بورس با پیچیدگیهای همراه است که خیلی نیازی به یادگیری و درک آن ندارید و تنها نکات بیان شده در بند قبلی برای درک شاخص کل بورس تهران کافی است.
اما بسیاری از کاربران تازه کار با این چالش رو به رو هستند که نمودار شاخص بورس ایران را از کجا میتوان مشاهده کرد؟ برای مشاهده نمودار شاخص کل بورس تهران کافیست از خدمات سایت ها و یا پلتفرم های کارگزاری های فعال در بازار بورس استفاده کنید که نمودار شاخص را به صورت لحظه ای در اختیار شما قرار می دهند.
کسانی که از نرم افزار متاتریدر برای بررسی و تحلیل تکنیکال سهام در بازار بورس ایران استفاده می نمایند نیز میتوانند نمودار شاخص را در این نرم افزار به صورت آنلاین و در لحظه مشاهده نمایند. البته توصیه میکنیم که برای تحلیل و آنالیز نمودار شاخص کل بورس تهران حتماً از منابع معتبر و شناخته شده استفاده کنید.
چرا تحلیل شاخص کل بورس ایران مهم است؟
شاید این پرسش برای شما پیش آمده باشد که چرا تحلیل شاخص کل بورس ایران مهم است و چرا تا این حد در اخبار و اطلاعات مربوط به بازار بورس به شاخص کل پرداخته میشود؟ دلایل بسیار زیادی برای اهمیت شاخص کل میتوان تعریف کرد که هر کدام از این دلایل تاثیر پذیری خاص خود را بر روی اهمیت تحلیل شاخص دارند.
یکی از مهمترین دلایل اهمیت تحلیل شاخص بورس تهران تأثیر پذیری فوقالعاده زیاد رفتار کاربران و سرمایه گذاران ناشی از روند شاخص است. اگر بخواهیم کاملاً واقع بین باشیم، بایستی اذعان کنیم که اکثریت کاربران و سرمایهگذاران ایرانی فعال در بازار بورس ایران از نظر دانش تحلیلی در سطح پایینی قرار داشته و درک کاملی نسبت به روش های تحلیل بازار بورس ندارند. این درک پایین نسبت به دانش تحلیلی در بازار باعث میشود تا رفتار این دسته از کاربران بر اساس هیجانات قالب بر بازار صورت پذیرد.
وقتی شاخص کل صعودی است
وقتی شاخص کل بورس صعودی باشد عملاً اکثریت کاربرانی که درک صحیحی از شرایط بازار ندارند با این امید که تمام سهم ها وارد صفحه خرید شده و روند همه سهم ها صعودی خواهد شد اقدام به خرید های گسترده در بازار می نمایند. دقیقاً همین شرایط باعث میشود تا قیمت سهام شرکت های مختلف به شدت وارد حباب شده و تحلیلگران فاندامنتال برای مراقبت از سرمایه های خود از بازار خارج شوند.
اگر به خوبی درک کرده باشید که شاخص بورس چیست بنابراین نباید با افزایش و یا کاهش شاخص بورس به صورت هیجانی عمل کنید و خرید و فروش های خود را بر اساس تغییرات شدید شاخص انجام دهید. اما با توجه به اینکه اکثریت کاربران درک کاملی نسبت به این شرایط ندارند به همین دلیل با رفتار نوسانی شدید شاخص شاهد رفتار نوسانی قیمت سهام مختلف نیز در بازار هستیم.
وقتی شاخص کل نزولی است
وقتی شاخص کل روند نزولی به خود میگیرد نیز این دسته از کاربران با تصور اینکه خیلی زود سبد سهام آنها روند نزولی خواهد داشت سریعاً اقدام به فروش گسترده سهم ها می نمایند که همین امر باعث به وجود آمدن صفهای فروش سنگین در بازار میشود. چنین اتفاقی روندها و تحلیل های منطقی از بازار را نیز با اشتباه و چالش روبرو می نماید.
به همین دلایل است که تحلیل شاخص کل بورس تهران اهمیت بسیار زیادی برای سرمایه گذاری در این بازار دارد. به همین دلیل در مقاله آموزش رایگان بازار بورس عنوان کردیم که قبل از ورود به هر سهم و خرید آن حتماً باید نمودار شاخص کل بازار بورس را مورد بررسی و آنالیز قرار دهید تا روند شاخص تایید کننده خرید شما در بازار باشد.
تاثیرگذاری روند شاخص بر روی انتخاب درصد قابل توجهی از کاربران برای خرید یا فروش سهم های مختلف را میتوان اصلی ترین اهمیت تحلیل شاخص در نظر گرفت. وقتی شاخص کل تا این حد بر روی رفتار کاربران تاثیر داشته باشد عملاً بر روی روند قیمت سهم ها نیز تاثیر خود را خواهد گذاشت و به نوعی میزان عرضه و تقاضا بر روی سهم های مختلف بر اساس نوسانات شاخص شکل می گیرد.
بهترین زمان برای تحلیل شاخص کل بورس چیست
در مقاله بورس چیست و همچنین در مقاله آموزش رایگان بورس به صورت کامل به شرایط تحلیل شاخص در بازار بورس پرداختیم. اگر به دنبال تحلیل شاخص کل بورس تهران هستید بایستی قبل از اقدام به خرید هر سهمی برای این منظور اقدام کنید.
با توجه به نکاتی که در بند قبلی به آنها اشاره کردیم خرید یک سهم در شرایطی که روند شاخص بورس نزولی باشد ریسک بسیار زیادی داشته و ممکن است حتی تحلیل های منطقی و درست شما نیز در چنین شرایطی همراه با اشتباه باشند. بهترین زمان برای تحلیل شاخص بورس قبل از ورود به بازار و همچنین قبل از انتخاب هر سهم برای خرید است.
وقتی روند کلی شاخص بورس ایران مثبت باشد و همین امر بر روی رفتار کاربران نیز تاثیر داشته باشد عملاً تحلیل های منطقی همیشه شرایط مناسبی برای سرمایه گذاران به دنبال خواهد داشت. یکی از دلایل بسیار مهمی که باعث شده تا شاخص کل از دو سال پیش در یک روند نزولی قرار بگیرد همین رفتار هیجانزده کاربران بعد از مشاهده اولین نزول ها در بازار بود. متأسفانه فشار فروش کاربران تازه وارد به بازار بورس که اتفاقاً تعداد آنها بسیار زیاد هم بود، باعث شد تا فشار فروش زیادی در بازار ایجاد شده و شاخص کل نیز با روند شدیدتری نزول نماید.
نکته بسیار جالبتر این است که در شرایط فعلی به دلیل دوری کردن بسیاری از افراد و سرمایه گذاران تازه کار از بازار بورس شاخص کل در یک رفتار کاملاً منطقی در حال نوسان و افزایش است. وارد شدن قیمت سهام های مختلف به حباب قیمتی هرگز شرایط خوبی برای بازار بورس ایران ایجاد نخواهد کرد. دقیقاً به دلیل همین حباب های قیمتی بود که در دو سال گذشته شاخص با افت هیجانی و شدید روبرو شد.
مزیت های تحلیل شاخص کل بورس تهران
برای کسانی که می دانند شاخص بورس چیست و چه تاثیری بر روی شرایط معاملات در این بازار می گذارد عملاً شناخت مزیت های تحلیل شاخص نیز بسیار ساده خواهد بود. اما با این حال لازم دانستیم تا اصلیترین و مهمترین مزیت های تحلیل شاخص کل بورس تهران را با شما در میان بگذاریم که به شرح زیر هستند:
- تحلیل شاخص کل بورس باعث میشود تا شما روند کلی بازار را تشخیص داده و عملاً معاملات خود را برپایه روند کلی بازار پیاده سازی کنید.
- همچنین تحلیل شاخص باعث میشود تا بهترین نقاط برای ورود به سهم های مختلف در بازار را نیز پیدا نمایید. وقتی شاخص کل در ابتدای یک روند صعودی قرار داشته باشد بهترین زمان برای خرید سهام در بازار بورس است.
- همچنین تحلیل شاخص کل بازار بورس ایران در پیدا کردن نقاط خروج ایدهآل از سهام های خریداری شده نیز کارساز است. وقتی تحلیل تکنیکال شاخص کل بازار بورس نشان از رسیدن آن به انتهای یک روند صعودی و شروع روند نزولی دارد عملاً شما بایستی برای خروج از سهام مختلف اقدام کرده و سود های خود را ذخیره کنید.
- به صورت کلی تحلیل شاخص کل اهمیت بسیار زیادی برای کنترل ریسک و کم شدن خطرات محتمل بر معاملات شما در بازار دارد. مزیت اصلی و مهم تحلیل شاخص را نیز بایستی به همین کاهش ریسک و جلوگیری از ورود معاملات به ضرر بدانیم.
تحلیل شاخص بورس عضو لاینفک استراتژی های بورسی
اگر با افراد حرفه ای و با تجربه بسیار بالا در انجام معاملات بازار بورس مشورت کرده باشید آنها اهمیت تحلیل شاخص کل را به شما گوشزد خواهند کرد. واقعیت این است که در اکثر استراتژی های مهم تعریف شده برای تحلیل بازار بورس تحلیل شاخص کل جایگاه بسیار مهمی دارد.
تحلیلگران زیادی هستند که بر اساس روند شاخص کل تحلیل ها و خرید و فروش های خود را پایه گذاری می نمایند. همچنین اگر از بهترین و مهمترین استراتژی های معاملاتی در بازار بورس با خبر باشید نیز میتوانید میزان تاثیر پذیری تحلیل شاخص را در آنها بسنجید.
آیا شاخص بورس همیشه صعودی است؟
لازم است تا یکی دیگر از سؤالات و چالشهای ذهنی پرتکرار بسیاری از کاربران را درباره شاخص کل بورس ایران مورد بررسی قرار دهیم. یک تصور در ذهن اغلب کاربران وجود دارد که شاخص بورس در بازههای زمانی طولانی مدت چند ساله همیشه روند صعودی دارد و همین امر باعث میشود تا بازار بورس در طولانی مدت یک بازار سودده باشد. چنین تصوری حتی اگر درست نباشد به هیچ وجه نمیتواند ایده سرمایه گذاری مناسبی در اختیار شما قرار دهد.
فرض کنید شما در انتهای روند صعودی شاخص اقدام به خرید یک سهم کرده باشید. تجربه و ارزیابی شاخص در طول چند سال گذشته نشان میدهد که این امکان را میتوان برای آن در نظر گرفت که روند شاخص برای بازههای زمانی یکی دو ساله نزولی باشد. چنین اتفاقی به راحتی میتواند افت سرمایه ۷۰ تا ۸۰ درصدی را نیز برای شما ایجاد نماید. آیا شما حاضر به حضور در معاملاتی با افت ۷۰ تا ۸۰ درصدی با این تصور که شاخص روزی دوباره به شرایط ابتدایی بازخواهد گشت، هستید؟
اگر پاسخ شما برای این سؤال مثبت است متأسفانه از نظر دانش تحلیلی و سرمایه گذاری در بازارهای مالی در وضعیت مناسبی قرار نداشته و بهتر است آموزشهای حرفهایتری را برای حضور در این بازار دنبال کنید. در چنین شرایطی ممکن است سرمایه شما در یک بازه زمانی ۳ تا ۵ سال تنها به حالت اولیه خود بازگشته و عملا شما بعد از گذشت ۵ سال همان سرمایه اولیه خود را اما با نرخ تورم بسیار شدید در طول این بازه زمانی در اختیار داشته باشید که نشان از شکست کامل شما در بازار دارد.
اگر به خوبی درک کنید که شاخص بورس چیست و چگونه میتوان از آن برای بهینه کردن معاملات در بازار استفاده کرد، به راحتی میتوانید معاملات مطمئنتری را برای خود در بازار بورس رقم بزنید. دقت داشته باشید که بسیاری از معاملهگران با همین روش ساده و تکیه بر نمودار شاخص کل معاملات فوقالعادهای را برای خود در بازار رقم زده و در چند معامله ساده سود قابل توجهی را برای خود ایجاد کردهاند.
در ادامه هم زمان با بررسی شرایط نمودار شاخص کل بورس تهران درک بهتری نسبت به تغییرات آن در طول سالهای گذشته پیدا خواهید کرد و بهتر میتوانید این چالش را در ذهن خود حل کنید که آیا شاخص همیشه در یک روند صعودی قرار دارد یا خیر؟
تحلیل جامع تکنیکال و فاندامنتال شاخص بورس ایران از سال ۱۳۹۰ تاکنون
بررسی تاریخچه شاخص کل بورس اهمیت بسیار زیادی برای معامله گران در این بازار دارد. دقت داشته باشید که رفتار شاخص کل تاثیر بسیار زیادی بر روی رفتار سرمایه گذاران در این بازار دارد و همچنین رفتار سرمایهگذاران نیز تعیین کننده روندها و صفهای خرید و فروش در سهم های مختلف خواهد بود.
به همین دلیل بررسی تاریخچه شاخص کل بورس تهران حتماً باید در دستور کار تمام سرمایه گذاران حرفه ای در این بازار قرار گرفته و حتماً شما بایستی با بررسی تمام دادههای تاریخی شرایط تغییرات و نوسانات بازار بورس را برای آینده راحت تر و دقیق تر تجزیه و تحلیل نمایید.
به عنوان یک مثال بسیار ساده این سوال مطرح میشود که وقتی قیمت دلار با نوسان شدید و صعودی روبرو میشود چه انتظاری از شاخص کل در بازار بورس داریم؟ مهم نیست که شما چقدر بر تحلیل فاندامنتال شاخص بورس تسلط داشته باشید و چه میزان تجربه در بازار بورس به دست آورده باشید. بلکه شما میتوانید با بررسی تاریخچه شاخص کل بورس و ارزیابی آن در زمان هایی که روند قیمت دلار صعودی و با نوسان شدید بوده است به راحتی درک کنید که در آینده در صورت بروز چنین شرایطی چه اتفاقی برای شاخص خواهد افتاد.
چنین مثال هایی درباره شاخص کل بورس و تحلیل آن بسیار زیاد هستند و به همین دلیل بررسی تاریخچه شاخص کل اهمیت بسیار زیادی برای انجام معاملات مختلف موفق در این بازار دارد. در ادامه ابتدا روند شاخص کل بورس را در سال ۱۳۸۹ به عنوان سال ورود به دهه آخر قرن گذشته مورد بررسی قرار میدهیم تا بدانید شاخص کل در انتهای دهه قبل تر چه شرایطی داشته است.
سپس نمودار شاخص کل را به صورت سال به سال تا شرایط فعلی آن بررسی خواهیم کرد و در انتها نیز در یک جمع بندی کلی نمودار شاخص را برای طولانی مدت و کوتاه مدت تحلیل می کنیم. بسیاری از نکات بیان شده در ادامه حقیقت هایی هستند که شاخص کل بورس تهران در طول یک دهه گذشته تجربه کرده است و برخی از موارد تحلیل های شخصی ما از روند تغییرات شاخص هستند. همچنین شما نیز میتوانید نظرات و دیدگاههای خود را نسبت به شرایط تغییرات شاخص کل در طول یک دهه گذشته با ما در میان بگذارید.
تحلیل شاخص کل در سال ۱۳۸۹
بررسی تاریخچه شاخص کل بورس با تحلیل شرایط و تغییرات شاخص در سال ۱۳۸۹ آغاز میکنیم. تصویری که در زیر مشاهده میکنید روند تغییرات شاخص کل بازار بورس تهران در سال ۱۳۸۹ می باشد. در تمام نمودار هایی که در ادامه برای هر سوال برای شاخص کل خواهیم داشت دو خط عمودی ابتدا و انتهای سال مورد نظر را مشخص می نمایند.
همانطور که در نمودار بالا مشاهده می کنید روند تغییرات شاخص کل بورس تهران در سال ۱۳۸۹ یک روند صعودی بوده است و از همان ابتدای سال شاخص تلاش کرده تا یک پنج موجی منظم را به وجود آورد. هر موج صعودی بزرگ شاخص ترین سال با یک اصلاح قیمتی نوسانی در یک دامنه نوسانی محدود همراه بوده و قدرت خریداران به قدری زیاد بوده است که حتی در روندهای اصلاحی نیز شاهد افت زیاد شاخص نیستیم.
شاخص بورس در این سؤال جمع بندی ۲۴۳ روز کاری را پشت سر گذاشته و در این ۲۴۳ روز کاری شاخص از حدود ۱۲ هزار و ۶۰۰ واحد تا ۲۳۳۱۰ است. این شرایط نشان میدهد که در سال ۸۹ سرمایه گذاران در یک بازه زمانی کوتاه یک ساله با میانگین سود ۸۵ درصدی روبرو شدهاند که نشان از یک روند فوقالعاده جذاب برای سرمایه گذاران در این بازار دارد.
البته روند صعودی قدرتمند و فوقالعاده بورس ایران که آن را در نمودار شاخص ملاحظه میکنید کاملاً بی دلیل نیز نبوده و از نظر فاندامنتال نیز میتوان دلایل قانعکنندهای را برای این امر برشمرد. در این سال برای اولین بار دامنه نوسان قیمت سهم ها در بازار اول بورس از سه و نیم به چهار درصد افزایش پیدا کرد و همچنین دولت ۳۶ هزار میلیارد تومان سهام به عنوان سهام عدالت برای ایرانیها در نظر گرفت.
همزمان شدن این دو اتفاق و در کنار آن اخبار خوب اقتصادی باعث شد تا بازار بورس رکوردشکنیهای جذابی را در سال ۱۳۸۹ از خود به جای بگذارد. جالب است که در سال ۱۳۸۹ شاهد تغییرات تقریباً مشابه در روند بازار بورس و بازار مسکن در تهران نیز بودیم. تغییرات مثبت و فزاینده شاخص بورس در این سال مالکین تهرانی را بر آن داشت که ملک های خود را با قیمت پایین عرضه نکرده و رشد قیمتی بسیار شدیدی را نیز در بازار مسکن شاهد بودیم.
اگر بخواهیم نمودار تغییرات شاخص بورس در سال ۱۳۸۹ را به صورت تکنیکالی مورد بررسی قرار دهیم چند نتیجه گیری مهم را میتوان از آن به دست آورد.
- اول اینکه شاخص با فاصله مناسبی نسبت به خط روند صعودی خود حرکت کرده و بعد از یک رشد به سرعت با یک اصلاح قیمتی دوباره به سمت خط روند برگشته است.
- در هر بار اصلاح شاخص نیز شاهد به وجود آمدن واگرایی در اندیکاتور مکدی نیز هستیم که نشان از عملکرد شاخص بر اساس واگرایی ها در این اندیکاتور دارد.
- همچنین اگر از موج شماری امواج الیوت برای تحلیل شاخص ترین سال نیز استفاده کنیم پر واضح است که شاخص از یک روند خنثی کار خود را آغاز کرده و در انتهای این سال در حال ورود به موج پنجم الیوت است. این امر نشان میدهد که در ابتدای سال آتی بعد از سال ۱۳۸۹ عملاً شاخص بورس بایستی به حداکثر حباب قیمتی رسیده و شاهد یک اصلاح قیمتی قابل توجه در آن باشیم.
- همچنین منحنی طوسی ترسیم شده بر روی نمودار نیز مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه شاخص را نشان میدهد. در تمام طول سال ۱۳۸۹ شاخص بورس فاصله مناسبی از مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه خود داشته و دائماً بالای این میانگین متحرک صعود کرده است.
- شایان ذکر است که انجام معاملات آنلاین بر روی بازار بورس نیز در سال ۱۳۸۹ برای اولین بار امتحان شد و همین امر باعث شد تا تعداد سرمایه گذاران در این بازار به شدت افزایش پیدا کند. این دلیل را نیز بایستی به دلایل رکورد زنی شاخص در سال ۱۳۸۹ اضافه کنیم.
- با توجه به اینکه کمترین مقدار شاخص در این سال در اولین روز کاری و بیشترین مقدار شاخص در آخرین روز کاری رقم خورده است از این رو شاخص کل بورس در تمام طول سال ۱۳۸۹ روند صعودی داشته است.
تحلیل شاخص کل بورس تهران در سال ۱۳۹۰
به بررسی و تحلیل تاریخچه شاخص کل بورس در سال ۱۳۸۹ به عنوان اولین سال ورود معاملات آنلاین در بازار بورس اشاره کردیم. شاخص بورس تهران با یک رکوردشکنی بسیار جذاب در این سال ۱۳۹۰ را آغاز نمود. نمودار زیر روند تغییرات شاخص کل بورس تهران را در سال ۱۳۹۰ نشان میدهد که در ادامه به تجزیه و تحلیل روند تغییرات آن می پردازیم.
همانطور که اشاره کردیم در انتهای سال ۱۳۸۹ نمودار شاخص بورس وارد موج پنجم الیوت شده بود که این امر نشان میدهد که در همان اوایل سال ۱۳۹۰ بایستی شاهد یک کاهش در شاخص باشیم. همانطور که در نمودار مشاهده می کنید در همان روزهای ابتدایی سال جدید نمودار شاخص با یک افزایش حدودی روبرو شده و بلافاصله روند اصلاحی خود را آغاز کرده است.
جالب است که در روند اصلاحی نیز نمودار یک نوسان ۵ مجرا از خود به جای گذاشته و در نهایت با برخورد با مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه موفق به شکست آن به سمت پایین شده و دوباره به سمت بالا بازگشته است.
بازگشت شاخص به سمت بالا منجر به وجود آمدن یک واگرایی بسیار بزرگ در نمودار شاخص شده است که این واگرایی را بر روی اندیکاتور مکدی برای شما مشخص کردهایم. در ادامه واگرایی مربوطه به خوبی عمل کرده و نمودار شاخص را به سمت پایین هل داده است. قدرت روند نزولی جدید شاخص به قدری زیاد بود که همزمان هم مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه و هم خط روند طولانی مدت و قدرتمند خود را به سمت پایین شکسته و به نوعی شاخص را وارد یک روند نزولی کرده است. این شکست را میتوانید در مستطیل زرد رنگ در نمودار بالا مشاهده کنید.
همانطور که ملاحظه می کنید بعد از شکست خط روند و مووینگ اوریج صد روزه عملاً شاخص نتوانسته دوباره به سقف قیمتی خود بازگردد و تنها در یک محدوده بسیار کم تا انتهای سال نوسان خود را ادامه داده است. اما با این حال شایان ذکر است که با وجود این شکست قدرتمند بازهم تاثیر پذیری شاخص از شرایط خوب اقتصادی و اخبار خوب باعث شده تا شاهد نزول خیلی شدیدی در آن نباشیم.
شاخص بورس در سال ۱۳۹۰، ۲۴۰ روز کاری را پشت سر گذاشته و در کل بازه ابتدا و انتهای سال یک رشد ۹ درصدی را به ثبت رسانده است. مقدار شاخص کل بورس در این سال با تمام افت و خیز هایی که در نمودار شاهد آنها هستیم در نهایت موفق شده نسبت به روز اول کاری خود در انتها ۹ درصد رشد را به ثبت برساند. همچنین بیشترین مقدار شاخص و در این سال نیز در تاریخ ۲۰ شهریور رقم خورده و مقدار آن ۲۷ هزار واحد بوده است.
اما لازم است تا نکات فاندامنتالی مربوط به شرایط بازار بورس ایران در سال ۱۳۹۰ را نیز برای شما بازگو کنیم که بر روی روند شاخص تأثیر داشتهاند.
در سال ۱۳۹۰ برای اولین بار موضوع مسکن مهر در جامعه ما به وجود آمد و سرمایه های بسیار زیادی به سمت سرمایهگذاری در این پروژه از بازارهای مالی و بانکها خارج شد. بنابراین یکی از اصلی ترین دلایل عدم رشد بازار بورس در این سال به مانند سال گذشته خروج بخش اعظمی از سرمایهها به سمت بازار مسکن مهر بود.
در سال ۱۳۹۰ گفتگو های صورت گرفته شده درباره تحریم های نفتی ایران از سوی آمریکا باعث شد تا شاهد نوسان حدود ۵۰ تا ۶۰ درصدی در قیمت ارز در داخل کشور باشیم که همین امر در ۶ ماه انتهای سال باعث رشد چشمگیر قیمت مسکن در کشور نیز شد و قیمت های انفجاری را در این بازار رقم زد. هر چند رشد قیمت ارز دلیلی برای افزایش قیمت ها در بازار بورس بود اما به دلیل در نظر گرفته شدن تحریمهای نفتی و اینکه بسیاری از شرکت های بزرگ بازار بورس ایران وابسته به نفت هستند، بازار بورس رفتار متفاوتی نسبت به بازار ارز و بازار مسکن از خود نشان داد.
تحلیل شاخص کل بورس در سال ۱۳۹۱
بررسی تاریخچه شاخص کل بورس تهران را با ارزیابی شاخص در سال ۱۳۹۱ ادامه می دهیم. در انتهای سال ۱۳۹۰ شاخص موفق به عبور از موقعیت جسم در روزه خود به سمت بالا باشد اما همانطور که در نمودار زیر مشاهده می کنید همچنان موفق به شکست خط روند خود نشد. بنابراین میتوان اذعان نمود که شاخص در یک اصلاح وارد سال ۱۳۹۱ شده است.
در ادامه بعد از برخورد قیمت به خط روند طولانی مدت دوباره شاهد ورود شاخص به روند نزولی هستیم که بازهم منجر به شکست چند باره مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه به سمت پایین و سپس به سمت بالا شده است. اما در نهایت در اواسط این سال شاخص موفق شده هم مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه و هم خط روند را به سمت بالا بشکند که این شکست را میتوانید در مستطیل زرد رنگ مشاهده کنید.
این امر نشان میدهد که هر بار شاخص موفق به شکست همزمان مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه و خط روند به سمت پایین و یا به سمت بالا شده عملاً شاهد شروع یک روند قدرتمند در آن هستیم. همانطور که ملاحظه میکنید بعد از این شکست نیز شاخص شروع به یک روند صعودی بسیار عالی تا پایان سال کرده است.
در انتهای سال ۱۳۹۱ شاخص بورس با افت مومنتوم روبرو شده و همانطور که میبینید یک واگرایی کاملاً مشخص را نیز رقم زده است. این امر نشان میدهد که بعد از این واگرایی بایستی مشاهده افت شاخص در نمودار باشیم که بررسی شرایط آن را در سال آتی خواهیم داشت.
اطلاعات فاندامنتالی نشان میدهد که شاخص بورس در سال ۱۳۹۱ در نهایت در مقایسه اولین و آخرین روز کاری با رشد ۴۴ درصدی همراه بوده است. افت و خیز های بسیار زیاد در این سال باعث نشده تا روند صعودی شاخص ادامه پیدا نکند. همچنین بررسی اطلاعات فاندامنتالی موثر بر بازار بورس در سال ۱۳۹۱ نیز نکات زیر را به صورت بارزتر به ما نشان میدهد:
در سال ۱۳۹۱ اعمال نرخ های دولتی بر روی قیمت ارز در داخل کشور باعث شد تا قیمت آن در بازار واقعی با نرخ های دولتی تفاوت زیادی پیدا کرده و همین امر را میتوان یکی از دلایل اصلی جهش بورس در اواخر این سال دانست.
در ابتدای سال ۱۳۹۱ نوسانات شاخص بورس را شاهد هستیم که در نهایت منجر به ورود به روند صعودی نشده است که اصلی ترین دلیل این موضوع بسته بودن نماد های پتروشیمی و شاخص ساز در ابتدای سال به دلیل ورود همزمان همه آنها به مجامع سالیانه بود.
همچنین افزایش قیمت دلار در بازار آزاد نیز بسیاری از سرمایه ها را از بازار بورس به سمت بازار ارز انتقال داد که این امر نیز در همان ابتدای سال مانع از رشد شاخص نسبت به شرایط بازار ارز و بازار مسکن بود.
تحلیل تکنیکال شاخص کل در سال ۱۳۹۲
بررسی تاریخچه شاخص کل بورس را با ارزیابی شاخص در سال ۱۳۹۲ ادامه می دهیم. نمودار زیر روند تغییرات و نوسانات شاخص را در این سال نشان میدهد.
همان طور که در نمودار بالا مشاهده می کنید، شاخص با وجود داشتن یک واگرایی در انتهای سال قبل، این واگرایی را شکسته و به روند صعودی خود ادامه داده است. دلایل فاندامنتالی این صعود را در ادامه با هم بررسی خواهیم کرد. در سال ۱۳۹۲ روند شخص یک روند کاملاً صعودی بوده و در تمام مسیر نیز تا اواخر سال شاهد بالاتر بودن شاخص نسبت به خط روند و مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه در آن نیز هستیم.
در چند ماه پایانی سال همان طور که در تصویر بالا ترسیم شده، شاهد وجود یک واگرایی در اندیکاتور مکدی هستیم. همچنین اگر فرایند موج شماری الیوت را نیز از ابتدای سال در نظر بگیریم، شاخص کل بورس تهران در انتهای سال در انتهای موج پنجم قرار گرفته و این واگرایی رخ داده را قدرتمندتر می نماید.
در نهایت در روزهای پایانی سال واگرایی رخ داده عمل کرده و شاهد شکست خط روند و مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه شاخص به صورت همزمان در مستطیل زرد رنگ هستیم. این امر نشان از ورود شاخص به یک روند نزولی قدرتمند را دارد که در ادامه نمودار این موضوع را ثابت می نماید. مطابق با اصلی که در بررسی تاریخچه شاخص کل به آن رسیدیم، هر بار شاخص بتواند خط روند و مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه خود را به هر جهتی بشکند، در آن روند تثبیت شده و مسیر آن مشخص می گردد.
شاخص بورس تهران در سال ۱۳۹۲، ۲۴۳ روز کاری را ثبت کرده و با وجود تمام افت و خیزهایی که در نمودار مشاهده می کنید، در نهایت موفق شده تا یک رشد ۱۰۵ درصدی را برای سرمایه گذاران در این بازار رقم بزند. اما چه اتفاقات فاندامنتالی در این سال رخ داده که چنین نتایجی را در شاخص رقم زده است؟
اولاً اینکه در همان ابتدای سال موضوع مهم انتخابات را پیش رو داشتیم. معمولا در ماه های منتهی به انتخابات شاخص بورس روند صعودی دارد. این موضوع را میتوان اصلی ترین دلیل عمل نکردن واگرایی رخ داده در انتهای سال قبل در بدو ورود به این سال دانست.
در ادامه با انتخاب رئیس جمهور منتخب و همچنین توافق هسته ای صورت گرفته شده میان ایران در نشست سران کشورهای ۱ + ۵ روند صعودی شاخص تشدید شده است. به همین دلیل تا انتها شاهد یک روند صعودی جذاب در شاخص بورس تهران هستیم.
بازار مسکن نیز در این سال همراه با بازار بورس در حال رکورد زدن بود و با رشد ۱۰۰ درصدی در بسیاری از مناطق تهران همراه شد. این رشد در بازار مسکن از دو سال پیش آغاز شده بود و همچنان شاهد ادامه دار شدن آن هستیم. البته در اواسط این سال بازار مسکن به صعودهای انفجاری خود پایان داده و به نوعی یک رکود جدید را در خود به ثبت رساند که تا چندین ماه این رکود ادامه داشت.
انتهای سال ۱۳۹۲ هم از نظر فاندامنتالی و هم از نظر تکنیکالی شباهت های بسیار زیادی به مرداد ماه ۱۳۹۹ دارد که در ادامه آن را به دقت بررسی خواهیم کرد. شاخص بورس در اواخر سال ۱۳۹۲ مطابق با نمودار بالا با یک واگرایی بزرگ همراه شده و بعد از رشدهای انفجاری در سال قبل و این سال و سود قابل توجهی که در اختیار سرمایه گذاران قرار داده، به نظر باید وارد یک رکود و اصلاح قیمتی قابل توجه شود.
شکست خط روند دراز مدت و مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه در انتهای این سال نیز این نظریه را تقویت می نماید. در ادامه روند شاخص را بعد از این اتفاق در سال ۱۳۹۳ بررسی خواهیم کرد که میتوانید از اتفاقات پیش آمده برای تجزیه و تحلیل فعلی شاخص کل نیز استفاده کنید.
تحلیل فاندامنتال شاخص کل بورس ایران در سال ۱۳۹۳
در انتهای سال ۱۳۹۲ شرایط زیر برای بازار و شاخص کل بورس تهران رقم خورده بود:
- شاخص در طول دو سال رشد بالای ۱۵۰ درصدی را رقم زده و سودهای قابل توجهی را به سرمایه گذارن اعطا نموده بود.
- رشد شدید قیمت ارز در کشور نیز سودها و رشد شاخص را تشدید نموده بود.
- همچنین به واسطه شروع دولت جدید و توافق هسته ای، استقبال از بازار بورس به حداکثر میزان خود رسیده و سرمایه گذاران بسیار زیادی نسبت به گذشته در این سال سرمایه های خود را وارد بازار بورس کرده بودند.
اتفاقات و شرایط مشابهی در این سال در مرداد ماه سال ۱۳۹۹ نیز رخ داد که در ادامه به بررسی دقیق تر این شرایط خواهیم پرداخت. در نمودار زیر میتوانید نوسانات شاخص کل در سال ۱۳۹۳ را مشاهده کنید.
همان طور که در نمودار مشخص است، شاخص بورس همچنان روند نزولی خود را بعد از شکست رخ داده در خط روند و مووینگ اوریج خود حفظ کرده و با وجود چند بار شکست کاذب در طول سال بر روی مووینگ اوریج هرگز موفق به شکست خط روند دراز مدت خود نشده است. یک نزول بزرگ و افت شدید شاخص را در این سال شاهد هستیم. البته کسانی که از دو سال قبل وارد بازار بورس شده بودند، در سود بسیار خوبی حضور داشته و این افت تنها بخشی از سودهای آنها را از بین می برد. اما تعداد قابل توجهی هم به دلیل هیجانات انتهای سال ۱۳۹۲ وارد بازار شده و عملاً در پایان سال ۱۳۹۳ ضررهای سنگینی را در سرمایه های خود مشاهده میکردند.
شاخص بورس تا انتهای سال ۱۳۹۳ هیچ نشانهای از برگشت به روند صعودی از خود نشان نداده و برای سال جدید نیز فعلا نمی توان اظهار نظری در این باره نمود.
اطلاعات فاندامنتالی نشان میدهد که:
- شاخص در سال ۱۳۹۳، ۲۴۱ روز کاری را سپری کرده است و در این مدت با افت ۲۱ درصدی از ابتدا تا انتها روبرو شده است.
- بسیاری از تحلیل گران و سرمایه گذاران تازه وارد شده در بازار بورس در این سال با ضررهای هنگفتی روبرو شدند و اعتماد به بازار سرمایه کمی رنگ باخت و تصور دخالت دولت در ایجاد این شرایط نیز در این سال به اوج خود رسیده بود.
- بازار مسکن در این سال و سال قبل با رکود قابل توجهی روبرو شده بود که همین امر باعث شد تا خیلی از سرمایه ها به صورت راکد در بازار مسکن باقی بماند. عملا سرمایه های هنگفتی نیز از این طریق از بازار بورس دور شد.
- سازمان بورس و دولت با دخالت هایی مانند بستن برخی از نمادهای پتروشیمی شاخص ساز سعی در کنترل وضعیت داشت که عملا هیچ توفیقی در این راه نداشت. این امر حتی باعث به وجود آمدن بی اعتمادی بزرگی در میان تریدرهای بازار بورس نیز شد.
تا آن زمان سال ۱۳۹۳ تبدیل به یک سال کابوس وار برای سرمایه گذاران در این بازار شده بود. بسیاری از سرمایه گذاران با ضررهای سنگینی بازار را ترک کردند و ورود این افراد به بازار سرمایه نیز به شدت بد شد.
تحلیل نمودار شاخص در سال ۱۳۹۴
ارزیابی تاریخچه شاخص کل بورس را با بررسی روند آن در سال ۱۳۹۴ ادامه می دهیم. شاخص بعد از یک دوره بلند مدت نزولی در سال گذشته وارد این سال شده بود. اعتمادها نسبت به بازار سرمایه در کمترین حد خود قرار داشت و دولت نیز با راهکارها و مصاحبه های مختلف به دنبال کنترل این شرایط بود. در نمودار زیر نمی توانید روند تغییرات شاخص بورس را در سال ۱۳۹۴ مشاهده کنید که در ادامه به تحلیل آن می پردازیم.
روند شاخص در این سال مطابق با سال گذشته شروع شد و همچنان سایه نزول بر سر بازار بورس سنگینی می کرد. در چند ماهه اول سال در مستطیل زرد رنگ، نمودار شاخص یک بار موفق به شکست خط روند و مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه شده و به آن نفوذ کرد. این مهم بسیاری از سرمایه گذاران را بر آن داشت که روند نزولی شاخص به پایان رسیده است و اولین بارقه های امید برای خروج از وضعیت بد یک سال گذشته به وجود آمد.
کاهش مومنتمی که بعد از این نفوذ در روند تغییرات شاخص کل بورس شاهد هستیم نیز مزید بر علت شد تا بسیاری از تکنیکالیست های بازار بورس به این نتیجه برسند که کم کم زمان صعود دوباره شاخص فرا رسیده است. همین اتفاق در قدم بعدی شاخص بعد از شکست مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه رخ داد و شاخص وارد یک روند صعودی شد. روندی که تا پایان این سال همچنان ادامه داشت.
شاخص بورس در سال ۱۳۹۴ ۲۴۴ روز کاری داشت که در این بازه زمانی در نهایت موفق به ثبت رشد ۲۷ درصدی از ابتدا تا انتهای سال شد که این رشد تنها در ماه های انتهایی این سال رخ داد. حداکثر مقدار شاخص در این سال به حدود ۸۰ هزار واحد رسیده بود و این نشان از یک صعود قابل توجه در آن بود.
اما لازم است تا اتفاقات فاندامنتالی مربوط به سال ۱۳۹۴ را نیز که بر روی شاخص بورس تاثیر داشتند را با هم بررسی کنیم.
یکی از مهمترین اتفاقاتی که باعث شد تا در انتهای سال ۱۳۹۴ شاهد به اتمام رسیدن اصلاح قیمتی طولانی مدت بازار بورس باشیم توافق هستهای صورت گرفته در لوزان بود. این خبر خوب مانند یک محرک فوقالعاده عملکرد و سبب شد تا سرمایهگذاران در این بازار به صعودی شدن بازار ایمان بیاورند.
یکی از اتفاقاتی که به صورت معمول در بازارهای سرمایه رخ میدهد خروج سرمایه گذارانی است که از رسیدن به سود ناامید شدند. با خروج سرمایه گذاران ناامید از بازار عملاً حجم فروش قابل توجهی از بازار بر چیده شده و سایر سرمایهگذاران باقیمانده تمایلی به فروش سهم های خود ندارند که همین امر نیز باعث شد تا در این سال کم کم شاهد شروع رشد قیمت در بازار بورس باشیم.
دقت کنید که در برج ۱۰ سال ۱۳۹۴ تقریباً بعد از دو سال نزول شاهد شروع روند صعودی جدید در بازار بورس بودیم که بعد از شکست خط روند طولانی مدت نزولی بازار به وقوع پیوست.
در طول دو سال ورود شاخص بورس به روند نزولی شاهد افت ۳۱ درصدی شاخص بودیم که تا آن زمان حداکثر میزان افت مشاهده شده در شاخص کل بورس بود.
البته حتی در آن زمان نیز بررسی بازار بورس در یک بازه زمانی ۵ ساله نشان از صعودی بودن بازار بورس داشت و افت سرمایه ایجاد شده در این دو سال برای سرمایه گذاران قدیمی این بازار خیلی به چشم نمی آمد.
تحلیل نمودار شاخص کل بورس تهران در سال ۱۳۹۵
تحلیل نمودار شاخص کل بورس ایران را با بررسی شرایط آن در سال ۱۳۹۵ ادامه میدهیم. انتهای سال گذشته یک روند صعودی بسیار خوب در بازار بورس و شاخص کل ایجاد شده بود که انتهای همین روند صعودی به سال ۱۳۹۵ رسید. در شکل زیر میتوانید نمودار تغییرات شاخص بورس در این سال را مشاهده کنید.
همانطور که ملاحظه می کنید شاخص در همان ابتدای ورود به سال جدید با یک اصلاح قیمتی همراه شده و در تمام طول این سال در یک بازه بسیار کوتاه نوسان خود را ادامه داد. شاخص بورس در این سال در یک کانال تقریبا افقی به شکل پینگ پنگی حرکت کرد و هیچ روند مشخصی را در نمودار شاخص بورس نمی توان پیدا کرد.
البته انتظار کاربران بعد از شروع یک روند صعودی بعد از دو سال در شاخص بورس چیز دیگری بود که مطابق با انتظار آنها رقم نخورد و شاخص بورس در سال جدید موفق نشد تا انتظارات بسیاری از سرمایه گذاران را برآورده سازد.
تحلیل شرایط شاخص بورس در سال ۱۳۹۵ نشان میدهد که در این سال ۲۴۰ روز کاری برای بازار بورس تعریف شده است که در نهایت در طول این ۲۴۰ روز شاهد افت ۴.۸ دهم درصدی در شاخص بودهایم. به این ترتیب سال ۱۳۹۵ را نیز میتوان به یکی دیگر از معدود سالهای منفی بودن شاخص بورس اضافه کنیم.
نکته بسیار جالب درباره روند تغییرات شاخص در سال ۱۳۹۵ همسو بودن آن با بازار مسکن است. در این سال بازار مسکن نیز در یک رکود بسیار شدید قرار گرفت و نوسانات قیمتی در این بازار نیز بسیار محدود و با حجم معاملات بسیار پایین انجام می پذیرفت.
دقت داشته باشید که مقایسه بازار مسکن و بازار بورس نشان میدهد که این دو بازار همیشه به صورت همسو با یکدیگر عمل نمی کنند و عملکرد بسیار نزدیک آنها نیز شرایط سال ۱۳۹۵ تقریباً هر چهار سال یک بار و در یک سیکل کلی به وقوع می پیوندد. چرخه قیمت در بازار مسکن در کشور ما یک بازه زمانی چهار ساله دارد و در طول این چهار سال دو سال رکود و دو سال رونق را در بازار مسکن میتوان شاهد بود. در این سال رکود شدید بازار مسکن بعد از دو سال با شرایط بازار بورس و شاخص همسو شده و در یک جهت حرکت کردند.
نکته بسیار جالب درباره سال ۱۳۹۵ این است که بیشترین مقدار شاخص در این سال در همان روزهای ابتدایی رقم خورد و تا انتهای سال شاخص حتی موفق به رسیدن به مقدار خود در روزهای ابتدایی نیز نشد.
تحلیل تکنیکال شاخص بورس در سال ۱۳۹۶
ارزیابی تاریخچه شاخص کل بورس را در سال ۱۳۹۶ ادامه می دهیم. نمودار زیر روند تغییرات شاخص کل در طول سال ۱۳۹۶ را به صورت کامل و واضح نشان میدهد.
شاخص کل در همان ابتدای سال ۱۳۹۶ یک بار موفق به شکسته مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه در مستطیل زرد شده اما در این تلاش خود موفق نشده از خط روند بلند مدت خود که سقف کانال سال پیش بود عبور کند. در ادامه شاهد هستیم که مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه مانند یک حمایت عمل کرده و موفق شده شاخص را به بالای خط روند حل دهد و همین امر باعث ایجاد یک روند صعودی مناسب در شاخص کل بورس تهران شده است.
نمودار شاخص کل یک بار دیگر نشان میدهد که به شکست مووینگ اوریج و خط روند به صورت همزمان پایبند بوده و بعد از این شکست روند خود را مشخص کرده است. این امر نشان میدهد که در اکثر مواقع می توان از این الگوی شکست برای تحلیل شاخص بورس ایران استفاده نمود.
شاخص چند ماه روند صعودی خود را ادامه داده و در انتهای سال دوباره در حال کم کردن مومنتوم است. در سه ماه آخر سال شاهد هستیم که شاخص دوباره وارد یک روند رنج شده و در یک محدوده بسیار کم در حال نوسان به سمت بالا و پایین است.
اطلاعات نشان میدهد که بورس کل ایران در سال ۱۳۹۶ ۲۳۸ روز کاری را پشت سر گذاشته و در طول تمام این مدت با احتساب تمام افت و خیزها میانگین سود ۲۴ درصدی را برای سهامداران رقم زده است. بعد از چند سال نزول و افت و خیز های زیاد رشد ۲۴ درصدی نشان از بازگشت دوباره امید کاربران به بازار بورس دارد.
نکته بسیار جالب درباره سال ۱۳۹۶ این است که دقیقاً همانند شاخص کل بازار بورس بازار مسکن نیز بعد از ۴ سال از یک رکود بزرگ خارج شده و وارد کانال رشد شد. البته مطابق انتظار یک رکود ۴ ساله تبدیل به یک بمب در بازار مسکن شده بود و همین هم باعث شد تا قیمت ها در این بازار به صورت انفجاری افزایش پیدا کند. اما بازار بورس همچنان به رشد ملایم و با شیب کم خود ادامه می دهد و خبری از رشد های انفجاری مانند بازار مسکن و یا حتی بازار سکه در این بازار نیست.
تا اینجا به تحلیل و بررسی تاریخچه شاخص کل بورس تهران در کنار تحلیل ها و بررسی ها نتایج بسیار خوبی را نیز برای شما مشخص کردهایم که در ادامه میتوانید از این نتایج برای تحلیل شاخص و پیش بینی آینده آن استفاده کنید. اینکه دقت داشته باشید که شاخص کل به کدام خط روند و کدام مووینگ اوریج پایبند است یکی از نکات تحلیل تکنیکال می باشد که با بررسی گذشته نمودار می توان به آن پی برد.
تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس در سال ۱۳۹۷
شاخص در انتهای سال ۱۳۹۶ بعد از یک صعود نسبتاً مناسب و سود ۲۴ درصدی که به سهامداران داد، در انتها با یک روند رنج روبرو شد و همین روند رنج وارد سال جدید گردید. تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس در سال ۱۳۹۷ را نیز میتوانید در نمودار زیر مشاهده کنید.
همانطور که مشاهده می نمایید شاخص با همان روند رنج وارد سال جدید شده و در نهایت با شکست دوباره مووینگ اوریج صد روزه و بالا رفتن از خط روند نزولی خود دوباره یک روند صعودی را رقم زده است.
شاخص کل بورس تهران در سال ۱۳۹۷ در روند صعودی خود یک جهش پنج موجی را آغاز کرده و به انتها رسانده است که نشان از این دارد که شاخص کل همچنان از قوانین امواج الیوت پیروی می کند. در انتهای یک روند ۵ موج صعودی با واگرایی در نمودار شاخص روبرو شدهایم که همین امر باعث شده تا روند نزولی و یا اصلاح قیمتی آن آغاز شود. همچنین فاصله بسیار زیاد نمودار تا خط روند صعودی و همچنین مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه نیز این ذهنیت را برای سرمایه گذاران ایجاد کرده بود که شاخص نیاز به یک اصلاح مناسب دارد.
در اواسط سال ۱۳۹۷ شاخص این اصلاح بزرگ را آغاز کرده و در نهایت موفق به شکست مووینگ ۱۰۰ روزه و خط روند صعودی در مستطیل زرد رنگ به سمت پایین شده که این امر یک نزول مختصر را برای آن رقم زده است.
اگر در نمودار بالا خط روند نزولی را برای موج نزولی شاخص ترسیم کنیم ملاحظه خواهید کرد که دوباره شاخص موفق به شکست این خط روند و همچنین مووینگ صد روزه در روز های انتهایی سال ۱۳۹۷ شده است. با توجه به تحلیلی که از چند سال گذشته شاخص داشتیم هر بار شاخص کل به صورت همزمان خط روند و مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه را به سمت بالا شکسته وارد یک روند صعودی شده است. تکرار این نمایش در انتهای سال ۱۳۹۷ نشان از این دارد که بایستی منتظر یک روند صعودی مناسب در سال بعدی در شاخص کل بورس تهران باشیم.
داده ها نشان می دهد که بورس تهران در سال ۱۳۹۷ از ابتدا تا انتها ۲۷۴ روز کاری را پشت سر گذاشته و در همین سال برای اولین بار موفق به عبور از صد هزار واحد در نمودار خود شده است. رکوردی که در آن زمان شبهات بسیار زیادی را برای بسیاری از تحلیلگران به وجود آورده بود و خیلیها گمان میکردند که این مهم یک حباب قیمتی بسیار بزرگ برای بورس است و به زودی بازار با یک نزول بزرگ روبرو شود.
روند تغییرات شاخص کل بورس تهران در سال ۱۳۹۷ نشان می دهد که بازار بورس در این سال به صورت متوسط سود بیش از ۸۵ درصدی را به سرمایهگذاران و سهامداران پرداخت کرده است. همه رکورد هایی که تا قبل از سال ۹۷ در شاخص کل ثبت شده بود در این سال دوباره شکسته شدند.
اوایل سال ۹۷ همزمان با خروج آمریکا از برجام بود و همچنین به دلیل اعتراضات مردمی در خیابانها و فیلتر شدن تلگرام شرایط اقتصادی ایران دچار بحران شده بود. همین موارد در اوایل سال شرایط خوبی برای بازار بورس ایجاد نکرده بود و خیلی ها از آن ناامید شده بودند.
افت قابل توجه ارزش پول کشور نیز باعث شده بود تا کاربران و سرمایهگذاران بازار به دنبال راهی برای حفظ ارزش سرمایه های خود باشند و بازار بورس در اواسط این سال تبدیل به جایگاهی عالی برای تبدیل سرمایه های ریالی به سهام بود. نکته جالب این که در همین سال بازار مسکن نیز رکوردهای بیسابقهای از خود به جا گذاشت و جامعه ایرانی برای جلوگیری از وارد شدن ضرر های سنگین به سرمایه های خود از بازارهای مالی مختلف برای سرمایه گذاری استفاده نمود که بازار مسکن و بازار بورس در راس آنها بودند.
تحلیل فاندامنتال شاخص بورس در سال ۱۳۹۸
ارزیابی تاریخچه شاخص کل بورس را با بررسی شرایط نمودار آن در سال ۱۳۹۸ ادامه میدهیم. نمودار شاخص بورس ایران در سال ۱۳۹۸ یکی از جذاب ترین و هیجان انگیزترین روند ها را به خود دیده و همانطور که در شکل زیر میبینید یک روند کاملاً صعودی را رقم زده است.
همانطور که در نمودار بالا مشاهده می کنید شاخص کل بورس ایران در سال ۱۳۹۸ با یک فاصله مناسب از مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه خود به مسیر صعودی ادامه داده و در صورتی که خط روند صعودی آن را نیز رسم کنیم مشاهده میکنیم که در انتهای سال از خط روند نیز فاصله گرفته است.
یکی از نکات بسیار مهم نمودار شاخص بورس در سال ۱۳۹۸ این است که شاخص روند صعودی خود را با یک شیب ملایم و مناسب ادامه داده و به همین دلیل تا انتها توانسته آن را حفظ کند.
اطلاعات و آمار ها نشان می دهد که در سال ۱۳۹۸ بازار بورس ایران ۲۳۸ روز را پشت سر گذاشته و در این مدت موفق شده میانگین سود ۲۱۰ درصدی را برای بازار بورس رقم بزند که نشان از یک سود فوق العاده برای این بازار محسوب می شود. بازار بورس در این سال به تنهایی نزدیک به سیصد و هفتاد و شش هزار واحد رشد را تجربه کرده است.
نکته بسیار جالب درباره تحلیل شاخص بورس در سال ۱۳۹۸ این است که در همین سال بیماری کرونا در جهان آغاز شد و همین امر باعث شد تا بسیاری از بازارهای بورس جهانی با افت قابل ملاحظه روبرو شوند. اما افزایش قیمت دلار در داخل کشور ایران و تورم ناشی از تعطیل شدن بسیاری از کسب و کارها باعث شد و تا بازار بورس رونق بسیار شگفتانگیزی گرفته و حتی ویروس کرونا نیز نتواند مانعی برای آن شود.
البته همانطور که مشاهده میکنید در روزهای انتهایی این سال یک اصلاح کوچک در روند شاخص مشهود است که همین اصلاح در همان روزهای نخست اعلام رسمی ورود بیماری کرونا به داخل کشور ایران رقم خورده است.
نکته جالب تر درباره این سال این است که بازار مسکن بعد از دو سال رشد انفجاری در این سال وارد یک کانال نزولی شده و قیمت ها کمی نسبت به ابتدای سال با افت روبرو شد. این مهم نشان میدهد که شاخص بورس در تمام مدت با بازار مسکن در یک جهت حرکت نمی کند و این دو بازار ممکن است تحت شرایط خاص رفتار متفاوتی نسبت به یکدیگر داشته باشند.
از بارزترین و مهمترین نکات مربوط به روند شاخص بورس در سال ۱۳۹۸ این است که بسیاری از اخبار منفی نیز در طول این سال موفق به کنترل روند صعودی شاخص نشد و امید بسیار زیاد کاربران به این بازار مانع از این شد تا فروشندگان بتوانند اصلاح بزرگی را در بازار بورس رقم بزنند.
تحلیل نمودار شاخص بورس ایران در سال ۱۳۹۹
ارزیابی نمودار شاخص بورس ایران را در سال ۱۳۹۹ ادامه میدهیم. شاخص بورس ایران در یک روند کاملاً صعودی در سال ۱۳۹۸ که موفق به ثبت رکورد های جدید شده بود وارد سال ۱۳۹۹ شد و نمودار زیر روند تغییرات شاخص در سال ۱۳۹۹ را نشان می دهد.
همانطور که ملاحظه می کنید سال ۱۳۹۹ را بایستی به دو نیمه کاملاً متفاوت برای شاخص بورس تقسیم کنیم. در نیمه اول در ادامه روند صعودی شاخص که از سال قبل شروع شده بود دو موج کاملاً انفجاری را در روند شاخص شاهد هستیم که منجر به رسیدن شاخص به ۲ میلیون واحد نیز شده است.
بررسیها نشان میدهد که شاخص بورس در مسیر صعودی خود در ابتدای سال ۹۹ یک مسیر ۵ موجی را طبق موج شماری امواج الیوت ثبت کرده و در انتهای موج پنجم نیز با یک واگرایی کاملاً مشهود روبرو شده است.
نمودار شاخص کل بورس تهران در سال ۹۹ شباهت های بسیار زیادی به نمودار شاخص در سال ۱۳۹۷ دارد. در آن سال نیز شاخص در ابتدای سال در یک رفتار ۵ موجی یک صعود انفجاری از خود نشان داد و سپس همراه با یک واگرایی وارد یک روند نزولی شده و در نهایت موفق به شکست خط روند نزولی و مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه خود به سمت پایین شد. همین امر یک روند نزولی بزرگ را برای شاخص بورس رقم زد.
در سال ۹۹ دقیقاً همان رفتار در نمودار شاخص مشهود است. بعد از واگرایی که در نمودار بالا ترسیم شده شاخص وارد یک اصلاح بزرگ شد و در ادامه این اصلاح خط روند نزولی و مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه خود را نیز به سمت پایین شکست.
همان طور که در نمودار مشاهده میکنید شاخص بورس تهران در سال ۹۹ تا انتهای سال موفق به شکست خط روند و مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه خود نشد و تنها در انتهای سال یکبار خط روند نزولی خود را به سمت بالا شکست اما این شکست با برخورد با مووینگ اوریج رشد محسوسی را در نمودار شاخص رقم نزد.
رسیدن شاخص بورس در سال ۹۹ به مرز ۲ میلیون واحد نشان از یک رشد انفجاری در بازار بورس ایران داشت و به همین دلیل بسیاری از تحلیلگران بر این باور بودند که شاخص بورس حباب قیمتی فزایندهای را نشان می دهد. یکی از نشانه های اصلی حباب دار شدن قیمت در بازار بورس مشاهده واگرایی در نمودار قیمت است که همین امر در نمودار شاخص بورس نیز رخ داده است.
نمودار شاخص نشان می دهد که پیش بینی روند نزولی به وجود آمده در آن با استفاده از اندیکاتور ها و روش های معمول به سادگی امکانپذیر بوده و کاربران می توانستند با کمی دقت پی به این موضوع ببرند. علاوه بر این بررسی تاریخچه نمودار شاخص کل بورس به خصوص در سال ۱۳۹۷ نیز میتواند نشانه های لازم برای خروج از بازار را به کاربران در این سال ارائه نماید.
چیزی که مسلم است اصلاح بزرگ بازار بورس در سال ۹۹ برای اولین بار در این بازار را رخ نداده و در سالهای گذشته نیز چنین روندی را در نمودار شاخص مشاهده کردهایم از این گذشته چنین اصلاحاتی در سال های آینده نیز ممکن است در روند شاخص بورس ایجاد شوند.
بسیاری از کاربران بر این تصور هستند که اصلاح شاخص بورس در سال ۹۹ بزرگترین اصلاح شاخص بوده که البته هرچند این باور درست است اما بایستی اشاره داشته باشیم که سود های بازار بورس در یکی دو سال منتهی به سال ۹۹ نیز روند انفجاری داشته و به هیچ وجه قابل مقایسه با سال های دوره شاخص نیست.
تحلیل نمودار شاخص بورس در سال ۱۴۰۰
تحلیل و بررسی نمودار شاخص بازار بورس ایران را در سال ۱۴۰۰ با هم ادامه میدهیم. در شکل زیر می توانید روند تغییرات شاخص بورس در سال ۱۴۰۰ را مشاهده کنید.
همانطور که ملاحظه میکنید شاخص بورس در این سال یک روند کاملاً رنج را رقم زده و در یک بازه کوتاه به صورت پینگپنگی به سمت بالا و پایین حرکت کرده است. رفتاری که دقیقاً مشابه آن را در سال ۱۳۹۵ با هم بررسی کردیم.
دقیقاً مانند رفتار معمولی روندهای رنج شاخص در این سؤال چندین باد مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه خود را به سمت بالا و پایین شکسته و به هیچ وجه موفق به عبور از سقف و کف کانال حرکتی خود نشده است.
در انتهای سال ۱۳۹۵ را شروع روند سال ۹۶ را مشاهده کردید که روند رنج در وضعیت شکل گرفته در شاخص بورس بعد از شکست کانال به سمت بالا، به پایان رسید و روند صعودی آن بعد از شکسته شدن سقف کانال آغاز شد. از این رو سرمایه گذاران در این سال نیز بایستی منتظر بمانند تا سقف کانال صعودی به سمت بالا شکسته شود.
البته یک نکته بسیار مهم درباره نمودار شاخص در سال ۱۴۰۰ این است که همانطور که با فلش سبز رنگ نشان داده شده هر بار شاخص موفق به شکست مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه خود شده یک روند صعودی و یا نزولی نسبی را رقم زده است. اتفاقی که افراد نوسان گیر در بازار بورس می توانند از آن برای تحلیل و پیش بینی شرایط سهم ها در بازار استفاده نمایند.
شاخص بورس در سال ۱۴۰۱
تحلیل شاخص بورس ایران را برای سال ۱۴۰۱ دامه میدهیم. سعی کردیم تا رفتار شاخص کل بورس ایران را در سال ۱۴۰۱ نیز مطابق با همان روش تحلیلی سالهای قبلتر مورد بررسی قرار دهیم تا بتوانید از این مقاله کامل و جامع دیدگاه مناسبی برای تحلیل شاخص کل بورس بگیرید. شاخص ابتدای سال ۱۴۰۱ را با یک روند صعودی آغاز کرد که همان ادامه روند صعودی سال قبلتر یعنی سال ۱۴۰۰ بود. پیش بینی میشد که شروع سال ۱۴۰۱ همراه با این روند صعودی باشد و همین اتفاق نیز برای شاخص رخ داد.
در ادامه با شروع اصلاح روند شاخص کل بورس ایران شاهد شکسته شدن میانگین متحرک ۱۰۰ روزه برای آن بودیم که روند نزولی را برای آن تثبیت کرد. با شکست خط روند صعودی و بعد از آن شکست میانگین متحرک ۱۰۰ روزه، عملاً بازار بورس ایران وارد یک رکود بزرگ شد که در ادامه بسیاری از سهمها با ریزشهای گسترده همراه بودند.
در اواسط سال ۱۴۰۱ شاهد شروع یک روند صعودی برای شاخص کل بورس ایران بودیم که در ادامه خط روند نزولی به سمت بالا در مستطیل بنفش رنگ اول شکسته شد و در قدم بعدی نیز میانگین متحرک ۱۰۰ روزه نیز به سمت بالا شکسته شد. شکسته شدن خط روند صعودی و میانگین متحرک ۱۰۰ روزه به صورت پیاپی دلیلی واضح برای شروع یک روند صعودی قدرتمند برای شاخص بود و همین اتفاق نیز برای آن رخ داد.
شکست خط روند نزولی و میانگین متحرک ۱۰۰ روزه را میتوانیم سیگنال بسیار قدرتمندی برای شروع ورود به سهام در سال ۱۴۰۱ برای معاملهگران در نظر بگیریم. در ادامه روند صعودی شاخص تا انتهای سال ادامه داشت و در نهایت شاهد بودیم که از کف تا سقف این روند صعودی در سال ۱۴۰۱ تغییرات ۶۰ درصدی برای شاخص کل بورس ایران به وقوع پیوست.
البته که در این سوال همه سهمها روندهای صعودی جذابی نداشتند و بررسی سهمها نشان از این دارد که بسیاری از سهمها حتی راکد بوده و حتی به قیمت سر به سر سالهای قبلتر خود هم نرسیدند. اما سهمهایی هم بودند که با رشدهای جذاب سودهای بسیار زیادی را برای معاملهگران و سرمایهگذاران خود ایجاد کردند. تکرار همان روش تکنیکالی قبلی یعنی شکست خط روند نزولی و میانگین متحرک ۱۰۰ روزه باز هم در سال ۱۴۰۱ به درستی عمل کرده است سیگنال کاملاً استانداردی برای شروع یک روند صعودی قدرتمند برای شاخص کل بورس ایران به دنبال داشت.
شاخص بورس در سال ۱۴۰۲
تحلیل شاخص کل بورس ایران را در سال ۱۴۰۲ ادامه میدهیم. در ابتدای سال ۱۴۰۲ ادامه روند صعودی شاخص در سال قبل را شاهد بودیم و صعود قدرتمند شاخص یگنالی بود برای بسیاری از معاملهگران که رونق دوباره به بازار بورس ایران برگشته است. کم کم اعتمادها نسبت به شاخص کل دوباره از سر گرفته میشد و این موضوع دلیلی بر این شد تا شاهد ورود پولهای جدید به بازار بورس ایران نیز باشیم.
اما چند ماه بعد از شروع سال ۱۴۰۲ شاخص بورس ایران دوباره یک روند نزولی و اصلاحی بزرگ را آغاز کرد که این روند نزولی بعد از شکست خط روند صعودی و البته میانگین متحرک ۱۰۰ روزه کاملاً تثبیت شد. پس تا اینجا همان رفتار سال ۱۴۰۱ را در سال ۱۴۰۲ نیز برای شاخص کل بورس ایران شاهد بودیم که نشان دهنده تکرار رفتار سرمایهگذاران بازار بورس تهران در این بازار داشت.
در ادامه شاخص کل بورس ایران یک روند صعودی را آغاز کرد که در قدم اول خط روند نزولی را به سمت بالا در مستطیل بنفش رنگ اول شکست. در مرحله بعدی بعد از برخورد به میانگین متحرک ۱۰۰ روزه شاهد شروع یک روند اصلاحی برای شاخص بودیم و میانگین متحرک ۱۰۰ روزه عملاً مانعی برای ادامه روند صعودی آن شد. این مهم نشان میدهد که برای تثبیت روندهای صعودی بزرگ برای شاخص کل بورس ایران لازم است تا هم خط روند نزولی و هم میانگین متحرک ۱۰۰ روزه هر دو به سمت بالا شکسته شوند.
شاخص کل در رالی صعودی بعدی موفق شد تا میانگین متحرک ۱۰۰ روزه خود را نیز به سمت بالا بشکند و همین موضوع باعث شد تا شاهد یک رالی صعودی جذاب و خوب برای آن باشیم. اتفاقی که در سالهای قبل هم تکرار میشد و دوباره به وجود آمدن این شرایط تکنیکالی دلیلی بر این شد تا معاملهگران به سودهای هرچند کوتاه مدتتر اما جذاب در بازار بورس ایران امیدوارتر شوند. البته این بار شاخص در رالی اول صعودی موفق به عبور از میانگین متحرک ۱۰۰ روزه خود نشده بود و همین موضوع باعث شد تا روند صعودی حاکم بر آن خیلی قدرت و مومنتوم بالایی نداشته باشد.
بنابراین از این شرایط میتوان برای سالهای آینده درس گرفت که اگر شاخص در همان روند صعودی اول موفق به عبور از هر دو مقاومت خود یعنی خط روند نزولی و میانگین متحرک ۱۰۰ روزه نشود عملاً نمیتوانیم خیلی نسبت به روند صعودی جذاب برای شاخص بورس ایران امیدوار باشیم.
شاخص بورس در سال ۱۴۰۳
روند صعودی که در انتهای سال ۱۴۰۲ برای شاخص بورس ایران آغاز شده بود در سال ۱۴۰۳ نیز با همان مومنتوم بسیار پایین ادامه پیدا کرد. کاملا قابل پیشبینی بود که این مومنتوم بسیار پایین در روند صعودی به زودی میتواند پایانی برای این روند صعودی باشد و به زودی شاهد شروع روند نزولی برای شاخص بورس ایران خواهیم بود. دقیقاً در همان ماههای ابتدایی سال ۱۴۰۳ همین اتفاق رخ داد و شاخص روند نزولی بزرگی را در پیش گرفت.
همانطور که در نمودار مشاهده میکنید شاخص در طول سال ۱۴۰۳ بارها سعی کرده تا هم خط روند نزولی خود را به سمت بالا بردارد و هم از میانگین متحرک ۱۰۰ روزه نیز عبور کند.
اما نمودار به وضوح نشان میدهد که هر بار در این تلاش در شکستن یکی از این دو مقاومت اصلی ناموفق بوده و همین موضوع باعث شده تا عملاً شاخص تا اواسط سال ۱۴۰۳ هیچ روند صعودی بزرگی را شکل ندهد.
البته تا اواسط سال ۱۴۰۳ معاملهگران میتوانستند در سهمهای کوچک نوسانات جذابی را بگیرند و این بازار همچنان شرایط لازم برای سودآوری در بازارهای زمانی هفتگی و ماهانه را به صورت نوسانگیری برای معاملهگران داشت. اما نوسانگیری در طول این بازه زمانی نیاز به دانش تکنیکالی و فاندامنتالی بسیار قدرتمند برای معامله در بازار بورس ایران بود و عملاً افراد تازه کار خیلی نمیتوانستند روی معاملات این مدت حساب ویژهای باز کنند.
در ادامه اما اتفاق تکنیکالی مورد نظر رخ داد و شاخص بورس موفق شد تا به صورت همزمان در مستطیل بنفش رنگ مشخص شده خط روند نزولی و میانگین متحرک ۱۰۰ روزه را به سمت بالا بشکند. اتفاقی که در طول سالهای گذشته نشانهای برای شروع یک روند صعودی قدرتمند برای بازار بورسه ایران و شاخص کل بورس بود و همین اتفاق دوباره برای شاخص تکرار شد.
شاخص کل در همان رالی سعودی اولیه خود موفق به عبور از خط روند نزولی و میانگین متحرک ۱۰۰ روزه شد و همین موضوع باعث شد تا دوباره شاهد یک روند صعودی ۵۰ درصدی برای شاخص کل باشیم. به نظر میرسد که تکرار این اتفاق در هر سال میتواند یک رالی صعودی جذاب را برای معاملات بازار بورس ایران به دنبال داشته باشد.
البته در اواخر سال ۱۴۰۳ یک روند اصلاحی بسیار کوچک در شاخص بورس ایران به وجود آمد که باعث شد تا برای مدت زمان بسیار کوتاه شاخص روند تقریباً نزولی یا رنج را به خود بگیرد و شاهد افت شاخص بورس ایران بودیم.
شاخص بورس در سال ۱۴۰۴
در اوایل سال ۱۴۰۴ قرار داریم و لازم است تا روند شاخص کل نسبت به سالهای قبل را دوباره برای سال ۱۴۰۴ نیز مرور کنیم. همانطور که در تحلیل شاخص کل بورس ایران در سال ۱۴۰۳ اشاره کردیم، رالی صعودی جذاب و خیره کننده شاخص کل به یک روند اصلاحی مختصر در انتهای سال ۱۴۰۳ ختم شده بود که همین روند نزولی مختصر ۱۴۰۴ نیز سرایت کرد.
در واقع ابتدای سال ۱۴۰۴ ادامه همان رالی اصلاحی شاخص بود که البته در این رالی اصلاحی شاخص هرگز موفق به شکستن میانگین متحرک ۱۰۰ روزه خود به سمت پایین نشد. این مهم نشان از این دارد که روند اصلاحی سال ۱۴۰۳ فقط یک اصلاح مختصر در روند شاخص بوده و هرگز تبدیل به یک نزول بزرگ نشد.
در ادامه سال ۱۴۰۴ شاخص همچنان در بالای میانگین متحرک ۱۰۰ روزه معامله میشود و از این گذشته خط روند نزولی روند اصلاحی نیز به سمت بالا در مستطیل بنفش رنگ مشخص شده شکسته شده است. همین موضوع نشان از شروع یک روند صعودی جذاب برای شاخص دارد و این اتفاق در چند ماه اولیه سال ۱۴۰۴ دقیقاً رخ داده است.
حالا در شرایطی قرار داریم که بازار بورس دوباره در یک روند رنج در حال اصلاح است و با توجه به اینکه هنوز شاخص از میانگین متحرک ۱۰۰ روزه پایینتر نیامده از این رو همچنان میتوانیم نسبت به روند صعودی بورس در سال ۱۴۰۴ امیدوار باشیم.
البته لازم به توضیح است که در سال ۱۴۰۴ بازار بورس ایران به شدت تحت تاثیر اخبار مربوط به مذاکرات هستهای میان ایران و آمریکا قرار داشته و تنها در صورتی که نتایج این مذاکرات مثبت باشد، میتوانیم نسبت به شرایط جذاب شاخص بورس امیدوار باشیم.
در صورتی که هرگونه اختلالی در روند مذاکرات هستهای میان طرفین رخ دهد و یکی از طرفین از ادامه مذاکرات سر باز زند، عملاً ممکن است یک روند اصلاحی و ریزشی بسیار بزرگ را در شاخص بورس شاهد باشیم که در نهایت منجر به ریزشهای گسترده در بسیاری از سهمها در بازار گردد. البته تکنیکال هنوز این موضوع را تایید نکرده و در حال حاضر از نظر تکنیکالی شاخص بورس ایران در روند صعودی قرار دارد. اصلاحات چند هفته اخیر هم بیشتر به دلیل مسکوت ماندن مذاکرات هستهای بوده و عملاً این موضوع باعث شده تا معاملهگران فعلاً نسبت به شرایط بازار بورس ایران سردرگم باشند.
نتایج حاصل از تحلیل شاخص بورس در ۱۰ سال گذشته
نمودار شاخص بورس ایران را در یک دهه گذشته با هم بررسی کردیم. همزمان با بررسی تاریخچه نمودار شاخص کل اطلاعات تکنیکال و فاندامنتالی مهمی را نیز درباره روند تغییرات شاخص در ۱۰ سال گذشته مورد ارزیابی قرار دادیم که استفاده از این نکات و اطلاعات می تواند برای تحلیل و پیش بینی شاخص در آینده نیز مورد استفاده قرار بگیرد. در این بخش سعی داریم تا یک جمع بندی از تمام نتایج حاصل از تحلیل صورت گرفته از شاخص بورس در ده سال گذشته به شما ارائه کنیم که در واقع این نکات، نکات بسیار طلایی هستند.
- شاخص بورس ایران در طول سالهای ۱۳۸۹ تاکنون در یک روند کاملاً تکنیکالی حرکت کرده و با استفاده از روش های مختلف تحلیل تکنیکال به خوبی می توان تمام حرکات شاخص را مورد تجزیه و تحلیل و آنالیز قرار داد.
- مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه یکی از مهمترین اندیکاتور های تحلیل تکنیکال برای تحلیل و بررسی شاخص کل سکه برای تعیین روند شاخص اهمیت بسیار زیادی دارد و شاخص در طول یک دهه گذشته بارها و بارها به این اندیکاتور عکس العمل نشان داده است.
- شکست همزمان مووینگ اوریج ۱۰۰ روزه و خط روند در مسیر حرکت شاخص بورس هر بار توانسته مسیر مشخصی را برای آن رقم بزند و استفاده از این ابزار برای تعیین روند شاخص می تواند روش بسیار ایده آلی برای افراد تازه کار باشد.
- روند ها و مسیر حرکت شاخص سال به سال تکرار شده و شاهد هستیم که روند های جدید نیز به نوعی قبلاً یک بار در تاریخچه شاخص کل مشاهده شده است.
- سال به سال روندهای صعودی و نزولی در شاخص کل بورس ایران انفجاری تر شده و هر بار که شاخص به یک روند صعودی و نزولی وارد می شود میزان افت و خیز آن نسبت به سالهای گذشته بیشتر می شود.
- اخبار و حوادث سیاسی و نظامی و اقتصادی در کشور ما تاثیر خود را بر روی شاخص میگذارند و همچنان با وجود تمام این موارد شاخص در یک روند تکنیکالی مشخص حرکت می کند.
- بررسی و آنالیز ما نشان می دهد که بدترین اخبار سیاسی و اقتصادی و حتی نظامی در بازههای زمانی بسیار کوتاه مدت توانستند شاخص بورس کل ایران را تحت تاثیر جدی قرار دهند و در طولانی مدت تاثیر اخبار لحظه ای از بین رفته است.
نمای کلی نمودار شاخص بورس در ۱۰ سال گذشته
برای اینکه درک بهتری نسبت به شرایط تحلیل شاخص کل بورس ایران داشته باشیم لازم است نمودار شاخص بورس را در ۱۰ سال گذشته در یک نمای کلی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم. البته وقتی صحبت از بررسی نمودار شاخص بورس ایران در یک نمای کلی ۱۰ ساله به میان میآید، عملاً نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل به وجود آمدن نیز بیشتر برای بلند مدت ساده خواهد بود و در کوتاه مدت خیلی نمیتوان روی آن حساب کرد.
اما با توجه به اینکه بسیاری از معاملهگران بازار بورس ایران معمولاً روندهای بلند مدت را مورد بررسی قرار میدهند، از این رو نتایج تحلیل شاخص کل بورس ایران در ۱۰ سال گذشته و تعمیم آن به سالهای آینده میتواند برای این دسته از افراد بسیار جذاب باشد.
همچنین این تحلیل میتواند دیدگاه بهتری نسبت به شرایط سرمایهگذاری در بازار بورس ایران در لهای پیش رو نیز در اختیار معاملهگران قرار دهد. حتی برای کسانی که به دنبال تصمیم گیری برای خرید سهمهای بنیادی یا جذاب برای سودآوری هستند نیز این تحلیل جذابیت خاص خود را خواهد داشت.
نمای کلیه نمودار شاخص بورس ایران در ۱۰ سال گذشته نشان میدهد که شاخص در تمام این مدت یک روند صعودی بزرگ را طی کرده و همچنان در همین روند صعودی به کار خود ادامه میدهد.
شاخص هنوز هم در سال ۱۴۰۴ این روند صعودی بزرگ خود را حفظ کرده و خیلی نمیتوانیم نسبت به وجود اختلال در روند صعودی آن تحلیلی داشته باشیم. البته نمودار همچنین در مستطیلهای بنفش رنگ نشان از این دارد که در طول تمام این ۱۰ سال گذشته گاهی اوقات شاخص یک روند رنج و گاهی رو به پایین را نیز پشت سر گذاشته است.
هر بار که این روند رنج در یک مستطیل کشیده به پایان رسیده شاخص یک رالی صعودی قدرتمند را آغاز کرده است و شروع دوباره این روند رنج و شکسته شدن آن از بالا میتواند سیگنال قدرتمند برای شروع یک روند صعودی بزرگ برای شاخص بورس باشد.
همانطور که به وضوح در نمودار مشخص است شاخص در ابتدای سال ۱۴۰۴ به تازگی از یک روند رنج بسیار بزرگ چند سال اخیر خود خارج شده و مستطیل رنج خود را به سمت بالا شکسته است. این مهم نشان میدهد که در شروع یک روند صعودی بزرگ برای شاخص کل بورس ایران هستیم و احتمالاً در سال جاری و یکی دو سال آینده حتی ممکن است شاخص بورس رالی صعودی جذاب خود را ادامه دهد.
البته این تحلیل به این معنا نیست که خرید هر سهمی در بازار بورس ایران در طول یکی دو سال آینده میتواند جذاب و سودآور باشد. دقیقاً مانند سالهای گذشته در انتخاب سهام مورد نظر برای خرید حتماً باید دقت کافی و لازم را داشته باشید و با توجه به شرایط موجود و نکاتی مانند تابلوخوانی و معاملهگری در بازار بورس ایران اقدام به انتخاب سهام جذاب برای سودآوری در سالهای آینده نمایید.
اما آنچه تحلیل شاخص کل بورس ایران در ۱۰ سال گذشته به ما نشان میدهد این است که بازار بورس ایران در شروع یک رالی صعودی جذاب و ایدهآل قرار داشته و میتوانیم نسبت به سوری شدن شاخص در سال جاری و البته حتی سال آینده امیدوار باشیم. به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای هم میتواند این رالی صعودی را تحکیم بخشد و تثبیت کند.
گاهی اوقات معاملهگران تحلیلگر و تکنیکالیستها بر این باور هستند که اخبار فاندامنتالی در تحلیل تکنیکال ذوب شده و بدون در نظر گرفتن اخبار فاندامنتالی هم میتوان از بازارهای مالی به سود رسید. اگر بخواهیم بر این اصل سوار شویم و آن را به عنوان یک ایده اصلی برای معاملات خود در نظر بگیریم، عملاً نیکال به ما میگوید که در سال جاری باید منتظر نهایی شدن توافق هستهای میان آمریکا و ایران باشیم. در صورتی که اتفاقی غیر از این در روند مذاکرات هستهای رخ دهد، ممکن است چرخه چند ساله شاخص بورس ایران به خطر افتاده و شاهد روند کاملاً مجزایی در سال جاری برای شاخص کل باشیم. اتفاقی که در حال حاضر تکنیکال آن را بعید میداند.
تحلیل تکنیکال شاخص کل برای طولانی مدت
بد نیست تا برای مشخص شدن وند بازار بورس ایران و شرایط سرمایهگذاری در این بازار یک تحلیل کامل از روند شاخص کل بورس ایران برای طولانی مدت داشته باشیم. در صورتی که تحلیل شاخص برای طولانی مدت روند صعودی مورد انتظار در بررسی چرخه ۱۰ ساله شاخص بورس را تایید کند، عملاً میتوانیم یک تاییدیه بزرگ و مهم برای شور یک روند صعودی جذاب در بازار بورس ایران داشته باشیم که امیدواریها برای رالی های صعودی را در این بازار بیشتر میکند.
همانطور که بر روی نمودار شاهد هستید شاخص کل بورس ایران در طول دو سه سال اخیر یک روند صعودی بسیار با مومنتوم پایین را تجربه کرده است. سقف این روند صعودی یک اویدنس بسیار مهم است که تا همین ابتدای امسال شاخص به هیچ وجه عظیم خط اویدنس عبور نکرده بود. همانطور که میدانید در تحلیل تکنیکال عبور قیمت از یک اویدنس بسیار مهم شروع یک رالی جذاب برای آن است و همیشه منجر به چرخههای قدرتمند بازار میشود.
حالا در ابتدای سال ۱۴۰۴ شاخص موفق شده تا اویدنس طولانی مدت خود را به سمت بالا بشکند و شاهد تشکیل موج پولبک بر روی سقف این اویدنس برای شاخص کل هم هستیم. این تمرین در واقع به ما این مفهوم را میرساند که روند شاخص کل برای طولانی مدت صعودی شده و برای ادامه سال جاری و حتی سال آتی میتوانیم یک رالی جذاب صعودی را برای شاخص کل بورس ایران در انتظار داشته باشیم.
دقت داشته باشید که اگر بخواهیم تحلیل طولانی مدت شاخص کل بورس ایران را به چرخه ۱۰ ساله آن تعمیم دهیم، در واقع شکست این اویدنس مهم همان عبور قیمت از مستطیل رنج تحلیل ۱۰ ساله شاخص است که هر دو به صورت همزمان رخ داده و این موضوع نشان از تثبیت یک روند صعودی قدرتمند برای شاخص در ادامه دارد.
البته لازم توضیح است که تحلیل تکنیکال همیشه هم ته میگوید و حتماً اگر به دنبال استفاده از این تحلیل برای معاملهگری و سرمایهگذاری در بازار بورس ایران هستید، بایستی نتایج تحلیل خود را نیز اعمال کرده و همچنین با رعایت مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه جلوی ضررهای سنگین احتمالی را نیز برای خود بگیرید. زیرا هر خبر فاندامنتالی پر ریسک میتواند دلیلی برای شروع رالی نزولی در شاخص بورس ایران باشد و عملاً برای کسانی که مدیریت ریسک را فراموش کرده باشند این موضوع خطر بسیار بزرگی خواهد بود.
توصیه میکنیم که همراه با تحلیل شاخص ر طول سال جاری به صورت پلهای سرمایه خود را وارد بازار بورس ایران کرده و کم کم شروع به رسیدن به سودهای جذاب و حتی خارج کردن سود خود از بازار کنید.
تحلیل فاندامنتال شاخص کل برای طولانی مدت
بررسی شرایط فاندامنتالی و شرایط اقتصادی ایران برای ارزیابی روند شاخص کل بورس ایران در بلند مدت هم اهمیت خاص خود را دارد. هرچند برخلاف تحلیل تکنیکال که امکان ارزیابی آینده با ارزیابی چارت و الگوهای تحلیل تکنیکال در دسترس است در تحلیل فاندامنتال و بنیادی چنین موضوعی خیلی صحت نداشته و نمیتوان اخبار و شرایط اقتصادی آینده را به صورت دقیق پیشبینی کرد.
برای تحلیل فاندامنتال شاخص بورس و شرایط بازار بورس ایران در چند سال آینده لازم است تا مسائل حاکم بر ایران را در دو بعد اقتصادی و سیاسی ورد بررسی و آنالیز قرار داده و در نهایت تصمیم میگیریم که بازار به کدام سمت پیش خواهد رفت.
اگر بخواهیم اقتصاد و سیاست را به عنوان دو پارامتر جدا و تاثیرگذار بر بازار بورس ایران در نظر بگیریم، سیاست تنها میتواند نقش یک مسکن کوتاه مدت را در شرایط اقتصادی ایران داشته باشد و در نهایت خود پارامترهای اقتصادی است که نقش تعیین کننده و اصلی در روندها را ایجاد خواهد کرد.
آنچه مسلم است این است که در سال ۱۴۰۴ هم با وجود شروع مذاکرات هستهای همچنان دولت ایران با کسری بودجه همراه بوده و شاهد چاپ پول گسترده هم توسط دولت هستیم. این مهم نشان از شروع تورم بسیار گسترده را در سال جاری دارد و حتی در صورت تایید مذاکرات هستهای هم ممکن است این تورم تنها کمی تحلیل یابد.
با این وجود از نظر اقتصادی اصلاً فعلاً نمیتوانیم نسبت به آینده امیدوار باشیم مگر اینکه در آینده شرایط کاملاً تغییر کند و شاهد اصلاحات و تغییرات گسترده در وضعیت اقتصادی ایران باشیم که فعلاً حتی سیگنالهای اولیه آن نیز صادر نشده است. عمو به هر حال به نتیجه رسیدن مذاکرات هستهای تا حدی میتواند این درد بزرگ تورم ایران را التیام بخشد و باعث شود تا برای کوتاه مدت به عنوان یک مسکن شاهد اصلاحاتی در روندهای اقتصادی در ایران باشیم.
در این بین بازار بورس که تحت تاثیر پارامترهای اقتصادی و البته دیدگاههای تورمی قرار میگیرد، متعاقباً وضعیت مشابه با سالهای گذشته خواهد داشت. در واقع بیشتر از اینکه عامل رشدها در بازار بورس ایران پارامترهای اقتصادی باشند بیشتر نگاه تورم زا و افزایش ارزش دارایی شرکتهای موجود در بازار بورس ایران به دلیل رشد قیمت دلار خواهد بود. در واقع باز هم مانند سالهای قبل به جای اینکه اقتصاد عامل رشد بورس ایران باشد، تورم و افزایش قیمت دلار میتواند نقش مهمتری را در این باره ایفا کند.
چنین رشدهایی در بازارهای بورس جهانی معمولاً پایدار نیست و همیشه با افت و خیزهای بسیار بزرگ و نارضاییتیها همراه است. بازار بورس تنها زمانی میتواند که به صورت کاملاً سلامت و با اعتماد کامل به مسیر صعودی خود ادامه دهد که شاهد شروع اصلاحات اقتصادی و دگرگون شدن وضعیت اقتصادی ایران باشیم. بهتر شدن پارامترهای اقتصادی مانند تورم یا رکود و یا بازار کار سیگنالهایی هستند که میتوانند رشدهای کاملاً سالم و مورد اعتماد را برای معاملهگران در بازار بورس ایران رقم بزنند. اتفاقی که هنوز رخ نداده که هیچ حتی سیگنالهای اولیه نیز برای آن صادر نشده است.
حتما بخوانید: محاسبه قیمت پایانی سهم
کلام آخر
نمودار شاخص بورس ایران یک نمودار بسیار مهم برای تحلیل شرایط بازار بورس ایران است و کاربران و تحلیل کردن همیشه باید تحلیل شاخص بورس را به عنوان یکی از اولویتهای اصلی بررسی این بازار در استراتژی معاملاتی خود قرار دهند. در این مقاله سعی کردیم تا یک دید بسیار مناسب برای شما عزیزان نسبت به شرایط و تاریخچه شاخص بورس ایران ایجاد کنیم تا از این طریق بتوانید برای پیش بینی آینده آن اقدام نمایید.
تمام تلاش ما در مجموعه کانون بورس ایجاد فضای عالی و بستری مناسب برای کاربران ایرانی است تا بتوانند سرمایه گذاری مطمئن و ایده آلی را در بازارهای مالی مانند بازار بورس برای خود رقم بزنند. در همین راستا در کنار معرفی بهترین دوره آموزش بورس سعی کردیم تا سری مقالات آموزش رایگان بورس را نیز در اختیار شما قرار دهیم تا از این طریق تمام اطلاعات کاربردی لازم برای تحلیل و معامله گری در این بازار را برای شما آماده کرده باشیم.
ترتیب پیشنهادی مطالعه مقالات این بخش...
- بورس چیست به زبان ساده
- پیش بینی بورس
- اصطلاحات بازار بورس به زبان ساده + کاملترین پکیج
- آموزش رایگان بورس از صفر تا صد از مبتدی تا پیشرفته
- حجم مبنا در بورس چیست و کاربردهای آن در بازار
- بهترین سایت های بورسی برای تحلیل تکنیکال و فاندامنتال از ۱ تا ۲۰
- قیمت پایانی سهم در بورس چیست و نحوه محاسبه آن
- تحلیل شاخص کل بورس از سال ۱۳۹۰ تاکنون + بهترین مقاله بررسی بورس ایران
- مزایا و معایب سرمایه گذاری در بورس
- دامنه نوسان در بورس و فرابورس چقدر است؟
- نماد بورسی چیست و معرفی نماد شرکت های مختلف در بازار بورس
- سیگنال بورس | آموزش سیگنال خرید و فروش سهام بورس ایران
- عرضه اولیه در بورس چیست و نحوه خرید عرضه اولیه سهام
- صف خرید و فروش در بورس چیست و ۱۰ نکته طلایی صف در بورس
- روانشناسی بازار بورس ایران | ۲۰ راهکار کلیدی برای کنترل هیجانات
- حباب در بورس چیست + روش های حرفه ای و کاربردی برای تشخیص حباب بورس ایران
- حجم معاملات در بورس چیست | ۱۰ کاربرد استثنایی حجم در معاملات بورس ایران
- EPS در بورس چیست + ارائه نکات معامله گری با EPS
- DPS در بورس چیست + نکات کلیدی معامله گری با DPS
- بورس ایران یا ارز دیجیتال | مقایسه صفر تا صد سرمایه گذاری در دو بازار محبوب
- مدیریت سرمایه در بورس چیست + از فرمول تا استراتژی های حرفهای
- تاثیر قیمت دلار بر بورس ایران + نکات طلایی معاملهگری
- آموزش نوسان گیری در بورس | ۲۵ نکته حرفهای نوسان گیری
- سرمایه گذاری با پول کم در بورس | معرفی سهام
- اشتباهات رایج در بورس که می توانند سرمایه شما را به باد دهند
- آیا تحلیل تکنیکال در بورس ایران کار می کند؟ | آموزش
- آموزش کامل نمودار شمعی در بورس | کندش شناسی حرفه ای و کاربردی
- تحلیل بنیادی در بورس چیست + معرفی تکنیک های تحلیلی
- کد به کد در بورس چیست | نکات فوق استثنایی برای معاملات
- P/E در بورس چیست + بهترین استراتژی های معاملاتی با پی به ای
- انواع وضعیت نمادها در بورس | نکات معامله گری
- آموزش تابلو خوانی در بورس از صفر تا صد + نکات استثنایی معامله گری
- بهترین زمان خرید سهام در بورس چیست | نکات طلایی
- روش های سرمایه گذاری در بورس | مزیت ها و معایب
- بررسی تخصصی شرکت های کارگزاری های بورس ایران
- انواع بازار بورس ایران و نکات استثنایی درباره آنها برای معامله گری
- شاخص بورس چیست و اهمیت آن در معاملات بازار
- اوراق تبعی چیست؟
- بهترین استراتژی معاملاتی بورس ایران | ۵ استراتژی برتر
- عوامل موثر بر بورس تهران | سیگنال ورود پول به بورس
6 پاسخ
عالی و ممنون.فوق العاده بود
درود بر شما. ممنون از انرژی مثبت
سلام. واقعا عالی و کاربردی و نیز امیدوارکننده بود.بسیار متشکرم.موفق و سربلند باشید
درود بر شما
با سلام
بسیار عالی و کاربردی. ممنون
خدا قوت
درود بر شما